خورشید عالم تاب

ایجاد قدرت و تسلط و خداوندگاری در انسان  دارای مراحلی است

سوال: آیا هر عبادتی منتهی به ربوبیت می شود؟

پاسخ: با توجه به حکمت نهج الابلاغه/229  ←   مراتب عبادت

10. شرط لازم برای حرکت در مسیر عبودیت چه می باشد؟

ترک محرمات + انجام واجبات

انسان با آتش گناه نمی تواند مسیرعبودیت را بپیماید

موضوعیت داشتن صورت و شکل عبادات

انسان نقص دارد                     انسان هدف دارد

تفکیک میان دو هدف

هدف فاعلی: هدفی که فاعل از انجام کار دارد.

هدف فعلی: هدفی که فعل دنبال می کند.

در خلقت انسان:

-هدف فاعلی نداریم، چون فاعل که خداوند است نقصی ندارد

-هدف فعلی داریم، فعل خداوند که خلقت انسان است دارای هدف مشخص است.

هدف انسان : برطرف کردن نقص ها و رسیدن به همه چیز عالم به نحو اتم و اکمل

  همه چیز عالم، چیست؟

-همه چیز عالم، «خدا» است ← انسان خلق شده تا خدایی شود

-انسان، قطره ای است که تنها راه دوام و حیات او پیوستن به دریاست

-آخرین هدف و آرمان اصلی انسان: جز خود خداوند چیز دیگری نیست

-همه چیز دیگر جز خداوند، جنبه مقدمی دارد و نه استقلال

   الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمئن القلوب (رعد/28)

راه رسیدن به این هدف چیست؟

«و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (ذاریات/56)

-امام صادق (ع): العبودیه جوهره کنهها الربوبیه

-«عبودیت، گوهری است که ظاهرش بندگی و نهایت و باطنش آخرین مقصد و هدف آن ربوبیت (خداوندگاری، تسلط و صاحب اختیاری) است»

عبودیت چطور انسان را می تواند خدایی کند؟

- با قرب به خدا

     اقسام قرب :         قرب مجازی: محبوبیت نزد بزرگان

                                    قرب حقیقی: مکانی و وجودی

سوالی که شهید مطهری از دنیای غرب می پرسد که آیا ممکن است بشر آزادی اجتماعی داشته ولی آزادی معنوی نداشته باشد یعنی بشر اسیر خشم، غضب، شهوت خودش باشد ولی در عین حال آزادی دیگران را محترم بشمارد؟ امروز می گویند بله، عملاً می خواهند بشر، برده حرص و نفس آماده خودش باشد. این یکی از نمونه های کوسه وریش پهن است.

 یکی از تضادهای اجتماع امروز بشر است بعضی ها میگویند بشر در دوران قدیم آزادی رامحترم  نمی شمارد خوب چرا؟ چون نادان بود علم نداشت همین که بشر دانا شد دیگر کافی است، آزادی دیگران رامحترم می شمارد .

آیا بشر قدیم که آزادی  را سلب می کرد از روی نادانی وعلم نداشتن بود؟

خیر، نادانی و دانش در او تأثیری نداشت از روی دانش آزادی راسلب می کرد به منفعت و سودش بود. آیا به خاطر وضع قوانین آن زمان بود چون قوانین ها قرار دادی بود درصورتی که محتوا همان قانون ولی شکل قانون تغییر کرده است فقط منفعت بالا بود. اگر بشر قدیم از گوسفند و غیره برای منفعتش استفاده می کرد از انسان ها هم برای منفعتش سود و بهره می جست. بشر امروز چطور؟ بله حس منفعت طلبی در بشر امروز بیشتر ساده است ولی با مشکل جدید نفاق و دورویی روبه رو است ولی بشر قدیم مثل فرعون گفت اینها بندگان من هستند سوره مومنون آیه47. اما بشر امروز نام دفاع از صلح و آزادی تمام آزادی هاحقوق ها راه را دارد چرا؟ چون آزادی معنوی ندارد از ناحیه خودش روحش آزادنیست.

 امیرالمومنان علی(ع) در نهج البلاغه خطبه 221می فرماید: تقوای الهی کلید هر راه راستی است، بدون تقوا، انسان به راه راست نمی رود، راه خود را کج می کند، بدون تقوا انسان اندوخته ای برای آخرت ندارد، بدون تقوای آزادی ندارد تقواست که بشر را از هر رقیّتی آزاد می کند.

آزاد مرد واقعی:

آزاد مردم واقعی علی علیه السلام وکسانی که در دستان علی علیه السلام درس خوانده اند. «ای زرد و سفید دنیا ای طلا ونقره دنیا برو غیر علی را فریب بده. من تو را سه طلاقه کرده ام». آن کسی است  واقعاً و نه از روی نفاق برای حقوق و آزادی مردم احترام قائل است. نهج البلاغه نامه 45، خطبه215

آیا ضرورتی دارد که بشر آزادی معنوی داشته باشد؟

آزادی معنوی یعنی چه؟ آزادی همیشه دو طرف می خواهد به طوری که چیزی از چند چیز دیگر آزاد باشد. در آزادی معنوی، آزادی انسان، خودش از خودش است. آزادی از قید واسارت خودش، مگر انسان می تواند در قید اسارت خودش باشد؟ مگر یک چیز می تواند، هم برده باشد و هم برده و هم اسیر باشد وهم اسیر کنند، بله در حیوانات آزادی معنوی معنی ندارد ولی در انسان هست.

شهید مطهری در رابطه با آزادی اجتماعی  جهان غرب را عدم توجه به آزادی معنوی انسان می داند

دنیای امروز

آزادی اجتماعی را یکی مقدسات خودش می داند اگر مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر را خوانده باشید در آن جا میگوید: علل اول تمام جنگها و خونریزی، که در دنیا وجود دارد، این است که افراد بشر به آزادی دیگران احترام نمی گذارد آیا آزادی مقدس است، بله پیامبر فرمود همیشه آمریکا بیم داشت و از آینده آنها برامت از نگران بود. فرمود: اولاد ابی العام اگر به سی نفر برسند بندگان خدا از بنده خود و مال خدا امان خدا حساب می کنند و مال خدا را مال خود حساب می کنند و از دین خدا هم آنچه بخواهند بدعت ایجاد می کنند. پس این مطلب هم درست است که آزادی اجتماعی مقدس است.

آزادی معنوی

 تفاوت بین مکتب های انبیاء با مکتب های بشری این است که پیغمبران آمده اند تا علاوه برآزادی اجتماعی به بشر آزادی معنوی بدهند و آزادی معنوی از هر چیز دیگر ارزش دارد و نفی آزادی اجتماعی مقدس نیست بلکه آزادی معنوی هم مقدس است. آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی عملی و میسر نیست.

اقسام آزادی

1-آزادی اجتماعی:  آزادی انسان از افراد دیگر≠ استثمار، استعباد و استعمار

اهداف رسالت انبیا

2-آزادی معنوی: آزادی خود عالی از خود دانی = تقوا = تزکیه نفس

بزرگ ترین برنامه انبیا

ارتباط آزادی اجتماعی و آزادی معنوی

ریشه یابی وعلت سلب آزادی اجتماعی انسان ها در طول تاریخ:

-      جهل و نادانی

-     فقدان قوانین و نظامات اجتماعی

-      منفعت طلبی: ریشه اصلی سلب آزادی اجتماعی (عدم کنترل منفعت طلبی)

مفهوم شناسی استثمار: یکی از گرفتارهای زندگی بشر این است که افرادی نیرومند و قدرتمند از قدرت خودشان سوء استفاده و افراد دیگر را در خدمت و برده خود می گیرند و میوه وجود آنان را که باید متعلق به خودشان باشد به نفع خود می چینندپس استثمار یعنی: محصول کار، فکر و فعالیت، که باید مال خودش باشد وقتی افرادی کاری می کنند که محصول درخت وجود دیگران را به خودشان تعلق می دهند و میوه های وجود آن ها را می چینندد ،این فرد، فرد دیگر را استثمار کرده است. مثل زمینی که متعلق دو نفر بوده ولی آن که قوی تر است میدان وسعیتر زمین را از دیگری می گیرد.

آزادی اجتماعی درقرآن :

درآیه 64 سوره آل عمران یکی از هدفهای انبیاء این است که به بشر آزادی اجتماعی بدهند. یعنی بشر را از اسارت و بندگی و بردگی یکدیگر نجات بدهند.

«قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بین و بینکم الا نعبد الا الله و …» ای پیغمبر  به کسانی که مدعی پیروی از کتاب آسمانی هستند از یهود، مسیحی، زرتشتی ها و حتی صائبی ها چگونه ما جمع شویم دور یک کلمه زیر یک پرچم دو جمله بیشتر ندارد. یک جمله اش الا نعبد الا الله و لانشرک به شیئاً در مقام پرستش جز خدای یگانه چیزی پرستش نکنیم، نه مسیح نه اهرمن وجمله دوم: ولایتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله هیچ کدام از ما دیگری را برده خود نداند.